Тэма тыдня: Шляхі развіцця сучаснай беларускай адукацыі

Жураўкоў: павышэнне прэстыжу прафесіі настаўніка — гэта задача ўсяго грамадства
Аб гэтым заявіў 5 лютага ў час правядзення прамой тэлефоннай лініі і анлайн-канферэнцыі ў прэс-цэнтры і на сайце БЕЛТА міністр адукацыі Беларусі Міхаіл Жураўкоў.
«Гэта задача не толькі Міністэрства адукацыі. Хачу падкрэсліць, што гэта задача грамадства ў цэлым. Аўтарытэт настаўніка заваёўваецца не толькі тым, што Мінадукацыі або розныя дзяржорганы будуць задумвацца над тым, каб павысіць зарплату, даць нейкія сацыяльныя даброты», — сказаў міністр.
«Трэба ствараць станоўчы вобраз настаўніка ў нашым грамадстве. Для гэтага трэба і СМІ прыцягваць, больш расказваць аб нашых выдатных педагогах, аб іх інавацыях, паказваць прыклады з жыцця педагогаў», — падкрэсліў ён.
Міхаіл Жураўкоў таксама адзначыў, што Міністэрства адукацыі са свайго боку будзе старацца стварыць самыя аптымальныя ўмовы для таго, каб педагог працаваў у творчай і камфортнай абстаноўцы. «Будзем клапаціцца, каб у яго было адпаведнае матэрыяльнае ўзнагароджанне, якое адпавядае жыццю людзей у нашым грамадстве», — дадаў Міхаіл Жураўкоў.
Жураўкоў мае намер разабрацца з выкананнем настаўнікамі неўласцівых функцый
Міхаіл Жураўкоў падкрэсліў, што праблемай выканання настаўнікамі дадатковых, неўласцівых функцый ён займаецца з першага дня свайго знаходжання на пасадзе міністра.
Паводле яго слоў, цяпер праводзіцца маніторынг школ, гімназій па ўсёй рэспубліцы. «Вывучаем статыстыку, глядзім структуру выконваемых настаўнікамі даручэнняў і высвятляем, хто іх дае. Акрамя таго, абмяркоўваем з настаўнікамі, дырэктарамі, прадстаўнікамі раённай улады пытанне аб тым, якім яны бачаць узаемадзеянне ў будучым, — сказаў міністр. — Пастараемся як мага хутчэй абагульніць гэтыя матэрыялы і сфарміраваць рэкамендацыі».
«Сапраўды, пытанне трэба вырашаць, але гэта не так проста. Больш таго, у кожным рэгіёне павінны ўлічвацца яго асаблівасці», — лічыць Міхаіл Жураўкоў.
У бліжэйшыя два гады абітурыенты не змогуць падаваць дакументы ў некалькі ВНУ адразу
Паводле яго слоў, на гэты час гэта пытанне не разглядаецца. «Інакш кажучы, у бягучым і наступным навучальным годзе абітурыент павінен падаваць дакументы ў канкрэтную ВНУ і здаваць канкрэтныя ўступныя экзамены ў тую навучальную ўстанову, якую ён выбраў. У перспектыве, можа, мы да гэтага прыйдзем і з’явіцца магчымасць падаваць дакументы ў некалькі ВНУ адразу, але пакуль не», — сказаў міністр.
Ён таксама адказаў на пытанне адносна ўзмацнення адбору абітурыентаў пры паступленні ў ВНУ: «Ёсць пэўныя рэйтынгі, балы, паступленне на аснове адбору… Таму, на мой погляд, цяпер ставіць пытанне аб узмацненні якіх-небудзь патрабаванняў не зусім правільна», — сказаў ён.
Жураўкоў: пытанне аб аб’яднанні выпускных школьных экзаменаў і ЦТ ставіць дачасна
«Што датычыцца аб’яднання школьных і ўступных экзаменаў, то, мне здаецца, гэта пытанне цяпер яшчэ дачаснае, таму што экзамены ў школе павінны прадэманстраваць узровень засвоеных ведаў вучнямі па ўсіх прадметах за школьную праграму навучання. Пры паступленні ж абітурыент павінен прадэманстраваць пэўныя веды па пэўных прадметах, якія неабходна ведаць у ВНУ. Гэта крыху розныя задачы. Аб’яднаць іх, на першы погляд, вельмі проста, але на самай справе гэта складаная задача», — сказаў міністр.
Разам з тым ён адзначыў, што калі людзі задаюць такія пытанні ў ходзе анлайн-канферэнцыі, то гэта тэма будзе прааналізавана.
Жураўкоў не выключае павелічэння колькасці тэстаў ЦТ для аднаго чалавека ў будучым
«Не выключаю, што, можа, у далейшым мы да гэтага пытання вернемся, і будуць нейкія зрухі ў напрамку змянення колькасці тэстаў ЦТ. У бліжэйшую кампанію гэтага не будзе. Але будзем думаць, паколькі няма абсалютна правільнай і дасканалай сістэмы. Трэба заўсёды ўдасканальвацца і ісці наперад», — сказаў міністр.
Пры гэтым ён адзначыў, што ў любым выпадку правілы гульні будуць вызначаны загадзя. Аб новых правілах аб’явяць як мінімум за год.
Жураўкоў: у бліжэйшы час змяняць кошт навучання ў ВНУ не плануецца
«Пакуль мы не разглядалі такое пытанне, гэта значыць у бліжэйшы час змяняць кошт навучання не плануецца. Але наша сістэма адукацыі і ВНУ знаходзяцца ў тых жа ўмовах, што і ўся краіна, таму ў перспектыве не трэба выключаць якіх-небудзь змяненняў у аплаце навучання для абітурыентаў, якія паступаюць на першы курс», — адзначыў міністр.
Гаворачы пра будучую ўступную кампанію, ён адзначыў, што ў гэтым годзе парогавыя значэнні па прадметах ЦТ змяняцца не будуць, застанецца ранейшай мінімальная колькасць балаў, якую неабходна атрымаць абітурыенту для паступлення ў навучальную ўстанову. «Іншая справа, што мы крыху зменім падыход і будзе ўведзена паняцце профільнага прадмета, а таксама павялічыцца час для падачы ў асноўны перыяд паступлення і тым самым зменшыцца час дадатковага набору. Гэта асноўныя змяненні», — сказаў Міхаіл Жураўкоў.
«Гэта значыць у бягучым годзе значных змяненняў, якія паўплываюць на лёс абітурыентаў і іх план падрыхтоўкі, уводзіцца не будзе», — запэўніў ён.
Што датычыцца плана набору абітурыентаў на бюджэт, ён можа вар’іравацца ў залежнасці ад змянення колькасці выпускнікоў школ. «У гэтым годзе колькасць выпускнікоў школ засталася практычна на тым жа ўзроўні, што і ў мінулым, таму колькасць бюджэтных месц ва ўніверсітэты ў нас зменшылася нязначна», — дадаў міністр адукацыі.
У Беларусі адкрываецца падрыхтоўка па некалькіх новых прафесіях
«Мы ўводзім некалькі новых прафесій і спецыяльнасцей», — сказаў міністр. Так, ва ўстановах прафтэхадукацыі будзе адкрыта падрыхтоўка па новых прафесіях (па якіх раней падрыхтоўка ва ўстановах прафтэхадукацыі не ажыццяўлялася): «вырабляльнік марожанага» (Слуцкі дзяржаўны каледж), «аператар механізаваных і аўтаматызаваных складоў», «агент па арганізацыі абслугоўвання аўтамабільных перавозак» (Мінскі дзяржаўны прафесійны ліцэй нумар 2 лёгкай прамысловасці).
У 2015 годзе на ўзровень сярэдняй спецыяльнай адукацыі ўпершыню будзе ажыццяўляцца набор на спецыяльнасць «праграміруемыя мабільныя сістэмы» ў Мінскім дзяржаўным вышэйшым радыётэхнічным каледжы. Пасля заканчэння навучання спецыялісты атрымаюць кваліфікацыю «тэхнік-электронік». Сфера прафесійнай дзейнасці спецыяліста: прамысловыя прадпрыемствы і праектныя арганізацыі розных міністэрстваў і ведамстваў.
А з 1 верасня 2014 года ва ўстановах сярэдняй спецыяльнай адукацыі пачалося навучанне па трох новых спецыяльнасцях, адным напрамку спецыяльнасці, па якіх раней падрыхтоўка на ўзроўні сярэдняй спецыяльнай адукацыі не праводзілася: «абслугоўванне і эксплуатацыя жылых дамоў» — гэта была заяўка Міністэрства жыллёвай і камунальнай гаспадаркі; «мікра- і нанаэлектронныя тэхналогіі і сістэмы» (заяўка ААТ «Інтэграл»), «электроніка механічных транспартных сродкаў» (заяўка Міністэрства прамысловасці), «мехатронік пятага разраду (халадзільнае абсталяванне)» — па заяўцы Асацыяцыі прадпрыемстваў мікраклімату і холаду.
У Беларусі 185 устаноў прафтэхадукацыі і 128 устаноў сярэдняй спецыяльнай адукацыі з іх 20 каледжаў уваходзяць у структуры ВНУ, акрамя таго, у Беларусі 12 каледжаў прыватнай формы ўласнасці.
Выпускныя іспыты для 9-га класа ў Беларусі гэтым летам пройдуць без змяненняў
У адпаведнасці з пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 7 ліпеня 2014 года нумар 95 вучні 9-х класаў будуць здаваць тры выпускныя экзамены — па навучальных прадметах «Беларуская мова», «Руская мова», «Матэматыка». Усе — у пісьмовай форме.
«Цяпер нашы спецыялісты распрацоўваюць крытэрыі адбору для залічэння ў 10-ы профільны клас у наступным навучальным годзе. Але пры гэтым мы захаваем і звычайныя 10-я класы, дзе ўсе навучальныя прадметы будуць вывучацца на базавым узроўні. Набор у іх застанецца без змяненняў», — адзначыў міністр.
Ён дадаў, што ў некаторых установах адукацыі краіны ў гэтым навучальным годзе праводзіцца эксперыментальны праект пад назвай «Апрабацыя мадэлі незалежнай падагульняючай атэстацыі вучняў пасля завяршэння навучання і выхавання на II ступені агульнай сярэдняй адукацыі». Толькі пасля яе заканчэння можна будзе правесці выпускныя іспыты па другой мадэлі.
«Нагадаю таксама, што абавязковы экзамен па гісторыі Беларусі будуць здаваць з 2015 года толькі выпускнікі 11-х класаў, а з праграмы выпускных экзаменаў за базавую школу (9-ы клас) гэты іспыт выключаны», — адзначыў міністр.
Адзінае, што дабаўлена, датычыцца мовы нацыянальнай меншасці. З 2014/2015 навучальнага года выпускны экзамен па мове нацыянальнай меншасці — польскай або літоўскай (для вучняў, якія вывучалі гэты навучальны прадмет) — уключаны ў пералік выпускных экзаменаў за 9-ы клас. Размова ідзе аб выпускніках, якія праходзяць навучанне ў 4 установах адукацыі — 2 школы з польскай мовай навучання і выхавання (у Гродне і Ваўкавыску) і 2 школы з літоўскай мовай навучання і выхавання (у в.Рымдзюны Астравецкага раёна і ў в. Пеляса Воранаўскага раёна Гродзенскай вобласці).
Вучні 10-х класаў з верасня 2015 года атрымаюць магчымасць навучацца ў профільных класах
«Ужо на працягу двух гадоў у якасці эксперымента ў сярэдніх школах рэалізуецца магчымасць вывучэння прадметаў на павышаным узроўні ў рамках дзеючых навучальных планаў», — адзначыў міністр.
«Мы плануем, што ў далейшым колькасць профільных класаў, іх накіраванасць, крытэрыі адбору здольных вучняў вызначыць школа сумесна з аддзеламі адукацыі ў адпаведнасці з рэкамендацыямі міністэрства», — сказаў ён. Пры гэтым Міхаіл Жураўкоў падкрэсліў, «што неабходна пакінуць дзецям, якія не змаглі выбраць профіль, магчымасць атрымаць сярэднюю адукацыю».
Цяпер у Міністэрстве адукацыі распрацоўваюцца крытэрыі адбору для залічэння ў 10-ы (профільны) клас, якія, магчыма, будуць прымяняцца ў будучым.
У Беларусі плануюць распрацаваць базавыя падручнікі па школьных прадметах
«Колькі існуе сярэдняя школа, столькі і бурчаць на падручнікі. Калі вы спытаеце бабуль і дзядуляў, бацькоў, яны скажуць, што гэта праблема была заўсёды і, напэўна, будзе. Нельга напісаць падручнік, які задаволіў бы ўсіх без выключэння. Відавочна, што такое немагчыма. Але ў нас узнікла ідэя стварэння базавага падручніка», — адзначыў кіраўнік ведамства.
Міністр растлумачыў, што базавы падручнік будзе змяшчаць пэўны набор базавых ведаў, якія павінен ведаць кожны вучань. Гэта неабходны аб’ём ведаў для таго, каб вучань мог вучыцца добра і выдатна. «Да гэтага базавага падручніка будуць выдадзены рэкамендацыі па вялікай колькасці дадатковых матэрыялаў. Дадатковыя матэрыялы — гэта і інтэрнэт-рэсурсы, дадатковыя падручнікі альбо метадычныя матэрыялы. Дадатковыя матэрыялы будзе вызначаць альбо сам настаўнік-прадметнік, альбо педсавет школы ў залежнасці ад таго, які ўзровень вучняў у класе», — расказаў Міхаіл Жураўкоў.
Міністр падкрэсліў, што падручнікі пішуцца вельмі скрупулёзна і мяняць іх кожны год немагчыма, таму з’явілася ідэя пераходу да базавага падручніка і дадатковых матэрыялаў.
Псіхасацыяльнае анкетаванне сярод беларускіх навучэнцаў плануецца праводзіць з верасня 2015 года
Усе грамадзяне Беларусі павінны разумець, якое зло нясуць у сабе наркатычныя сродкі, псіхатропныя рэчывы і іх аналагі. «Спецыяльна для ўзмацнення барацьбы з гэтай згубнай з’явай міністэрствамі адукацыі, унутраных спраў, аховы здароўя распрацаваны і накіраваны зацікаўленым Комплекс мерапрыемстваў па прадухіленні распаўсюджвання алкаголю, наркатычных і псіхатропных рэчываў сярод навучэнцаў», — расказаў Міхаіл Жураўкоў. Акрамя гэтага дакумента, распрацаваны спецыялістамі парадак правядзення псіхасацыяльнага анкетавання і медыцынскага абследавання. «Для анкетавання сярод навучэнцаў па выяўленні схільнасці да ўжывання імі наркатычных рэчываў, курыльных сумесей распрацаваны і зацверджаны парадак яго правядзення», — адзначыў ён. Створаны і дакументы, так званае навукова-метадычнае забеспячэнне абавязковага анкетавання навучэнцаў на прадмет ужывання алкаголезмяшчальных напіткаў і наркатычных сродкаў ва ўстановах не толькі агульнай сярэдняй, але і прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай адукацыі.
Укараненне псіхасацыяльнага анкетавання ў практыку работы ўстаноў адукацыі паўсюдна плануецца з пачатку 2015/2016 навучальнага года. «А цяпер спецыялісты ўстаноў адукацыі праводзяць растлумачальную работу сярод бацькоў аб важнасці правядзення такога анкетавання. Хацелася б, каб анкетаванне прайшло без стрэсаў з боку дзяцей і падлеткаў, без хваляванняў з боку бацькоў і пры захаванні максімальнай канфідэнцыяльнасці інфармацыі. Вось менавіта гэты аспект цяпер і прапрацоўваецца спецыялістамі. Як вырашыць, хто мае правы доступу да інфармацыі і як засцерагчы асабістыя даныя», — расказаў Міхаіл Жураўкоў.
Да пачатку новага навучальнага года запланавана падрыхтаваць рэкамендацыі для спецыялістаў па правядзенні такога анкетавання.
Жураўкоў: выключыць дзіця з дзіцячага сада без уважлівай прычыны ніхто не мае права
«Самае важнае — ніхто не павінен выключаць дзіця з дашкольнай установы неабгрунтавана і не вывучыўшы ўсе праблемы, якія спадарожнічалі таму, што дзіця перастала наведваць дашкольную ўстанову, — заявіў міністр. — Калі мама працуе дзень праз два або бацька можа пасядзець з дзіцем у будны дзень, то, зразумела, гэта трэба абгаварыць з загадчыцай, прынесці пацвярджальныя дакументы».
Пры гэтым міністр удакладніў, што ў Кодэксе Беларусі аб адукацыі ёсць раздзел, які рэгулюе наведванне ўстановы адукацыі: падпунктам 5.6 пункта 5 артыкула 79 вызначана, што датэрміновае спыненне адукацыйных адносін па ініцыятыве кіраўніцтва ўстановы (у тым ліку ўстановы дашкольнай адукацыі) ажыццяўляецца ў выпадку доўгай адсутнасці (больш за 30 дзён) на занятках без уважлівых прычын на працягу навучальнага года (за выключэннем канікулярнага часу, які не ўлічваецца як пропускі без уважлівых прычын: 90 каляндарных дзён летам, 10 каляндарных дзён зімой, 10 каляндарных дзён вясной). Гэты пункт датычыцца ўсіх устаноў адукацыі, не толькі дашкольных, падкрэсліў ён.
«Мы лічым, што кіраўнік установы дашкольнай адукацыі мае права самастойна ў кожным асобным выпадку (з улікам канкрэтных абставін) вырашаць пытанне аб тым, ці з’яўляюцца тыя ці іншыя прычыны адсутнасці выхаванца ўважлівымі. Так ці інакш, рашэнні аб захаванні месца выхаванца ва ўстанове дашкольнай адукацыі прымаецца ў інтарэсах дзяцей», — падкрэсліў Міхаіл Жураўкоў. Ён растлумачыў, што калі ўзнікаюць рознагалоссі, то гэта пытанне вырашаецца аддзелам (упраўленнем) адукацыі, спорту і турызму, на тэрыторыі якога знаходзіцца дзіцячы сад.
У Беларусі працуюць 10 прыватных дашкольных устаноў адукацыі
Амаль увесь мінулы год ішла размова аб неабходнасці адкрываць як мага больш прыватных дашкольных устаноў і груп у шматпавярховых дамах. Вынікам работы спецыяльнай камісіі стала тое, што на падставе пастановы Міністэрства аховы здароўя ад 27 кастрычніка 2014 года нумар 72 былі спрошчаны патрабаванні да адкрыцця сямейных дзіцячых садоў на першых паверхах у жылых памяшканнях існуючага жыллёвага фонду (катэджнай забудовы). Міхаіл Жураўкоў падкрэсліў, што гэта было зроблена ў мэтах стымулявання стварэння ўстаноў адукацыі прыватнай формы ўласнасці. У дашкольнай адукацыі цяпер вельмі актуальна дзяржаўна-прыватнае партнёрства. «Выкарыстоўваючы традыцыйныя падыходы пры арганізацыі дашкольнай адукацыі і толькі за кошт дзяржавы вырашыць гэту праблему будзе складана», — лічыць ён.
На сённяшні дзень у Беларусі працуе 10 прыватных устаноў адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйную праграму дашкольнай адукацыі (Мінск — 7, Мінская вобласць — 1, Магілёўская вобласць — 2).
«Я больш чым упэўнены, што цяпер многае залежыць ад работы мясцовай выканаўчай улады і жадання людзей. Мы спадзяёмся, што ў бліжэйшы час на мясцовым узроўні будзе наладжана работа па істотным развіцці сеткі такіх устаноў, стварэнні для гэтага адпаведных умоў. Лічу, што трэба сфарміраваць у кожным рэгіёне пералік будынкаў, якія могуць быць аддадзены пад прыватныя дзіцячыя сады», — адзначыў міністр.