Богатство прячется в песках: репортаж с асфальтобетонного завода в Докшицком районе

Асаблівасць работы асфальтабетоннага завода філіяла “Докшыцкае ДРБУ № 180” КУП “Віцебскаблдарбуд” – суседства з пясчаным кар’ерам, дзе здабываюцца будаўнічыя матэрыялы. Побач наладжана вытворчасць па іх перапрацоўцы. Уся гэта тэрыторыя знаходзіцца ў эксплуатацыі ДРБУ. Асфальтабетонны завод працуе дваццаць гадоў. А самой пясчанай распрацоўцы хутка паўвека.

“Стаміўся за лета”

Едзем з Уладзімірам Місачэнкам, начальнікам філіяла, у Рабінавік – урочышча за дзесяць кіламетраў ад Докшыц, дзе і знаходзіцца ўсё гэта багацце. Насустрач імчаць гружаныя пяском, гравіем і друзам МАЗы.

– Ад нас, – заўважае Уладзімір Аляксеевіч. – За дзень пад сотню рэйсаў ажыццяўляецца, а то і больш. Шмат прадаём у сваім і іншых раёнах – набываюць арганізацыі вобласці і людзі.

– З дастаўкай? – удакладняю.

– Прапануем, але не заўжды. У гарачую пару, калі ўкладваем асфальт, наша тэхніка занята – нават тры-чатыры чужыя машыны наймаем.

І вось мы зварочваем з дарогі Докшыцы – Гліннае ў бок лесу, і праз метраў дзвесце погляду адкрываецца дзівосны від на пясчаныя і каменныя “горы”, упадзіны ад выпрацовак і пятляючыя дарогі. Жвава курсіруе тэхніка, і на ўсю ваколіцу грукочуць грохаты (вібрацыйныя сіты для раздзялення сыпучых матэрыялаў па памерах кавалкаў або часціц) і драбільны комплекс.

А найбольш унушальна выглядае сам асфальтабетонны завод – ён узвышаецца над мясцовасцю і ўражвае сваімі памерамі, хаця на самай справе ў параўнанні з больш магутнымі ён невялікі – куплены якраз пад патрэбы раёна. З наступленнем халадоў завод спыняе сваю дзейнасць, таму ў дадзены час там ідуць толькі завяршальныя работы.

– Стаміўся ён за лета, – гаворыць пра завод як пра жывую істоту Уладзімір Аляксеевіч. – Працаваў у сухаце і пыле, палаў агнём. Яго штогадовы сезон – з красавіка па лістапад. Сёлета выпушчана асфальтабетону ўдвая больш, чым летась: амаль 21 тысяча тон. Асноўныя інгрэдыенты для падрыхтоўкі асфальтабетоннай сумесі – пясок, друз, адсеў і бітум. Апошні завозім з Наваполацкага нафтаперапрацоўчага завода, астатняе – сваё. Работнікі, якія працавалі тут у цёплы час, перайшлі на драбілку. Астатняя вытворчасць не спыняецца – зімой дробім і сеем, нарыхтоўваем матэрыял.

Пра гісторыю прадпрыемства і ў прыватнасці пра завод і распрацоўку пясчанага кар’ера, напэўна, ніхто лепш не распавядзе, чым сам кіраўнік філіяла, бо яго стаж у ДРБУ – сорак тры гады, на цяперашняй пасадзе – з 2012-га, а да гэтага быў дарожным майстрам і каля трох дзясяткаў гадоў – галоўным інжынерам.
– Да 2003 года тут стаяў просты самаробны заводзік, – расказвае ён. – Але ўсё роўна клалі досыць якасны асфальт. У савецкі час, калі функцыянавалі два такія заводы, выпускалі па 40 тысяч тон асфальтабетону ў год. Пасля развалу СССР аб’ёмы рэзка скараціліся і ўзнавіліся толькі дзякуючы абуладкаванню аграгарадкоў пасля прыняцця дзяржаўнай праграмы адраджэння і развіцця сяла на 2005–2010 гады. Потым зноў наступіў спад, а з 2017 года – рост: мы асфальтавалі асноўныя дарогі згодна з праграмай “Дарогі Беларусі” на 2017–2020 гады. Па той жа праграме на 2021–2025 гады асфальтуем прасёлачныя дарогі. Вытворчыя магутнасці дазваляюць вырабляць на нашым заводзе да 40 тысяч тон асфальтабетоннай сумесі ў год.

Сярод гор

Мы рушым з Уладзімірам Аляксеевічам на тэрыторыю з “горамі”. Перш-наперш ён паказвае гонар вытворчасці – пясок першага класа, які вырабляецца толькі ў адным філіяле КУП “Віцебскаблдарбуд” – Докшыцкім.

– У сваю бытнасць галоўным інжынерам гарэў ідэяй атрымаць такі пясочак – чысценькі, без каменьчыкаў і прымесей, – прызнаецца кіраўнік. – Вывучыў нарматыўку, але як атрымаць на практыцы? На якасць уплывала вільготнасць, чысціня забою, многія іншыя фактары. Метадам апрабавання, мяняючы сіты, рэгулюючы працэс прасейвання, усё ж дабіліся жадаемага. Аднак атрымаць такі пясок можам толькі ў сухое надвор’е. Будаўнікі палюбілі яго і выкарыстоўваюць у асноўным для заліўкі падлогі. Заказаў за сезон многа – каля 5 тысяч тон і больш.

Уладзімір Аляксеевіч паказвае пясок другога класа, гравій, драблёны друз з гравію і граніту розных фракцый, пясчана-гравійную і друзава-пясчана-гравійную сумесі, драблёны адсеў – уся гэтая прадукцыя ДРБУ № 180 карыстаецца попытам. Адзначаю сабе, што мой сённяшні гід, вядомы як даволі строгі чалавек, называе прадукты свайго прадпрыемства вельмі ласкава: “кругленькі гравіёчак”, “чысценькі пясочак” і г.д. Праз такія дэталі падсвядома праяўляецца сапраўдная любоў да сваёй справы.

Генералы кар’ера

Тым часам знаёмімся з работнікамі вытворчасці, не менш адданымі ў працы.

Непасрэдны начальнік кар’ера – старшы майстар Вячаслаў Барздыка, які кіруе вытворчасцю больш за трыццаць гадоў. “Прафесіянал”, – коратка і ёмка характарызуе яго Уладзімір Місачэнка. Адзіная прадстаўніца чароўнай паловы чалавецтва – Аксана Слабыш, лабарант і падліковец, праводзіць выпрабаванні матэрыялаў на якасць, вядзе улік водпуску прадукцыі. На пагрузчыках працуюць машыністы Аляксандр Казачонак, Сяргей Дорц і Уладзімір Козел. Машыніст асфальтавай устаноўкі – Аляксандр Сачына, яго памочнік – Юрый Будрэвіч. Грахатоўшчык, ці сартавальнік матэрыялаў, – Аляксей Міснік. Вадзіцелі МАЗаў – Мікалай Андрыеўскі і Аляксандр Вайцяховіч.

Нягледзячы на прыгожыя краявіды наўкол, наўрад ці хтосьці з людзей шчыра лічыць сваю работу рамантычнай. Таму што працоўная дзейнасць небяспечная, патрабуе асаблівай пільнасці і канцэнтрацыі ўвагі.

Перспектывы

Вакол дзеючых забояў – каля 38 гектараў рэкультываваных зямель, на якіх расце малады лес. “І ўжо грыбы збіраюць”, – усміхаецца Уладзімір Місачэнка. Дарожнікі не пакідаюць на месцы выпрацоўкі пустэчу, а паспяхова праводзяць работы па аднаўленні ўрадлівасці зямлі.

– Якія перспектывы ў гэтага кар’ера? – пытаю.

– Яшчэ на гадоў пяць здабыча забяспечана, – адказвае начальнік. – Запасы заканчваюцца, і ў будучым патрэбна шукаць новыя пясчанікі, бо будоўля без іх немагчымая.

Тэкст і фота Ніны КРУКОВІЧ.